Bağışlamış olduğunuz 1 ünite tam kan 3 bileşene ayrılır. Kan bileşenlerinin saklama koşulları ve kullanım alanları birbirinden farklıdır.
Bağışladığınız 1 ünite kan 3 farklı hastanın hayatını iyileştirmektedir. Peki, kan ve kan bileşenleri nerede kullanılmaktadır?
• Yenidoğan bebekler: Yenidoğan bebeklerde akut ya da kronik kanama olması, kan uyuşmazlığında ya da kan bileşenlerinde yıkım olması söz konusu olduğunda kan ihtiyacı doğar.
• Kan hastalıklarında: Genetik ya da sonradan edinilen kan hastalıklarına kan ve kan bileşenleri tedavi amaçlı kullanılmaktadır. Kanın acil durumlar dışındaki en yaygın kullanımı rutin olarak kana gereksinim duyan hastalıklarında görülmektedir.
Kansızlık olarak bilinen, çok çeşitli nedenlere bağlı olarak çıkan hastalıklar grubunun genel adıdır. Temel olarak sorun alyuvarlarda ve/veya alyuvarların içinde yer alan hemoglobinlerdedir (Hb)
Alyuvarlar ve hemoglobinin en önemli görevi oksijeni vücut içinde dokulara taşımak ve dokularda biriken karbondioksiti akciğerlere iletmektir. Kansızlığın şiddetine göre oksijenlenme bozulacağı için birçok rahatsızlık belirtisi ortaya çıkar.
En sık görülen kansızlık türü demir eksikliği anemisidir. Demir hemoglobinin yapı taşıdır ve oksijeni tutmakla görevlidir. Demir vücuda alınmıyorsa, alındığı takdirde vücut tarafından değerlendirilemiyorsa ya da kanama söz konusu ise demir eksikliği tablosu ortaya çıkar.
Demir eksikliği ve diğer tip anemiler ağır seyrettiğinde hastalara tedavi olarak kan ve kan bileşeni kullanılır.
Akdenize kıyısı olan ülkelerde daha sık görülen kalıtsal bir kan hastalığıdır. Hemoglobin zincirinin yapımından sorumlu 2 genden birinin ya da her ikisinin kusurlu olması Talasemi hastalığının oluşumuna neden olur. Genlerden biri kusurlu olan kişi sağlıklıdır ancak taşıyıcıdır. (Talasemi minör) Kusurlu gen yapısı çocuklarına aktarılır. Söz konusu genlerin ikisinde de kusur varsa bu kişiler hastadır. (Talasemi majör)
Talasemi majör çocuklarda;
Hastalığın kesin tedavisi kemik iliği naklidir. Nakil dışında uygulanan tedavi hastanın yaşam süresinin ve yaşama kalitesini arttırmaya yöneliktir. Talasemili hastalar yaşamları boyunca kan ve kan bileşeni almak durumundadır.
Hemofili, önemsiz bir darbenin yarattığı sıyrıktan vücut dışına ya da içine kanamaya yol açabilen kalıtsal bir hastalıktır. Kalıtsal geçişte X cinsiyet kromozomundaki bir gen sorumludur.
Hastalığın sebebi, kanın pıhtılaşma mekanizmalarında rol alan, pıhtılaşma faktörü denilen plazma proteinlerinin eksikliğidir. İki tip hemofili vardır:
Hemofili B daha nadir görülür. Tedavi sürecinde eksik olan plazma proteini hastaya verilir. Hemofili A tedavisinde pıhtılaşma faktörlerinin yoğun olduğu kan bileşeni kullanılmaktadır.
Lösemi bir başka deyişle "kan kanseri", kemik iliğinin anormal hücrelerle dolması ile bu hücrelerin kana ve dokulara yayılması sonucu belirti veren kötü huylu bir hastalıktır.
Hastalığın belirtileri;
Hastalığın tanısı kan testleri ve kemik iliği biyopsisi ile mümkündür. Erken tanıda özellikle çocuklarda tedaviden olumlu sonuçlar alınabilmektedir. Tedavide kanser ilaçlarının yanı sıra kemik iliği nakli önemli yer tutmaktadır. Hastalara çoğunlukla kan ve kan bileşeni kullanılmaktadır.