KAN BAĞIŞI ÖNCESİ VE SONRASI
----
----
Bağışlanan Tam Kanlar işlemlerden geçirilerek eritrosit, trombosit ve plazma olarak 3 ürün haline getirilir.
Plazma kanın şekilli elemanlarının dışında kalan sarı renkli sıvıdır.
Tam Kandan elde edilen tüm ürünler gibi plazma da birçok hastalığın tedavisinde kullanılmaktadır.
LİPEMİK PLAZMA
• Kanda yağ(lipid) miktarının artması lipemi olarak adlandırılır. Yağ miktarının fazla olduğu kanlardan elde edilen plazmalarda yağ oranı fazladır. Yağlı (lipemik) plazma tedavi amaçlı kullanılamamakta ve imha edilmektedir.
• Bağışladığınız kanların muhtaç olan hastalara eksiksiz bir şekilde ulaşabilmesi için plazmalardaki yağ oranı artışının engellenmesi gerekmektedir. Aksi takdirde bağışladığınız kandan elde edilen plazma muhtaç olan hastaya ulaştırılamayacak ve imha edilmek zorunda kalınacaktır.
• Plazma imhalarının en yaygın nedeni yağlı plazmadır. Yağlı plazma beslenme ile ilişkili olup özellikle yağlı yemekten sonra plazma yağ miktarı belirgin bir şekilde artmaktadır.
• Kan bağışından hemen önce yağlı besin tüketen donörlerde lipemik plazma oranının arttığı tespit edilmiştir.
• Bu sebeple kan bağışçılarının, özellikle kan bağışında bulunmadan önce beslenmelerine dikkat etmeleri gerekmektedir.
KAN BAĞIŞLAMADAN ÖNCE
Sağlıklı beslenme ve sağlıklı yaşam kapsamında genel tavsiyelerin yanı sıra bağış öncesi şu tavsiyelere uyulmalıdır.
Ø
Su Tüketiminin Teşvik Edilmesi: Plazma bağışından bir gün önce ve bağış günü 6 ila 8 bardak su tüketilmesi tavsiye edilir.
Ø
Protein ve Demir Açısından Zengin Yiyeceklerin Teşvik Edilmesi: Plazma bağışından önce protein ve demirden zengin yemeklerin tüketilmesi tavsiye edilir.
- o Et & Et Ürünleri
- o Süt & Süt Ürünleri
- o Yumurta
- o Sebzeler
- o Tahıllar (demir açısından zenginleştirilmiş)
Ø Sağlıklı bir uyku almış olmanız tavsiye edilir.
Ø Kafeinli, aşırı soğuk, alkollü içeceklerden uzak durulması tavsiye edilir.
Ø Kolları omuza kadar çıkabilen rahat kıyafetlerin giyilmesi tavsiye edilir.
Ø Yağlı yiyeceklerin azaltılması, bağış öncesinde kızartmalardan ve yağlı besinlerden uzak durulması tavsiye edilir.
Ø Bağış öncesi alkollü içeceklerin tüketilmemesi tavsiye edilir.
Ø Aşırı soğuk içeceklerden uzak durulması tavsiye edilir.
KAN BAĞIŞLAMADAN SONRA
Gerçekleşen kan bağışı günlük hayatınızı etkilemeyecek miktardadır. (vücuttaki kanın 1/13’ü )
Yine de dikkat edilecek bazı konular vardır:
• Sigara baş dönmesi ya da mide bulantısı gibi şikâyetlere yol açabileceği için bağış sonrası en az iki saat içinde içilmemesi gerekmektedir.
• Gün içerisinde kan bağışında bulunduğunuz kolunuz ile ağırlık kaldırmamanız kapanan damar duvarındaki pıhtının açılmaması için önemlidir.
• İlk 4 saat boyunca olduğundan fazla sıvı tüketmeye çalışınız. İkinci öğünden önce alkollü içecekler almayınız. (alkol vücuttan sıvı atılımını artırdığı için şikayete yol açabilir.)
• Sportif faaliyetlerinize bir gün ara veriniz.
• Gün içerisinde sıvı kaybını artırdığı için aşırı sıcak ortamlarda (hamam, sauna vb.) bulunmayınız.
• Pilot, ticari araç şoförleri, tehlikeli makine operatörleri, yüksek yerlerde bedeni faaliyet gösteren meslek grupları vb.in kan bağışladıktan sonra 24 saat işlerine ara vermeleri önerilir.
• Tüm bu önerilere rağmen baygınlık hissi ya da baş dönemsi olursa bir yere uzanın veya başınızı iki dizinizin arasına alacak şekilde oturunuz.